ArturoSprague4

ترانه ساری گلین (به ترکی آذربایجانی: Sarı gəlin)، (به ارمنی: Սարի աղջիկ، ساری آغچیک)، یک ترانهٔ افسانه‌ای فولکلور است که به ترکی آذربایجانی و ارمنی[۱] و با نام دامن‌کشان و یکبار هم با نام پاییز آمد به فارسی خوانده شده‌است. وجه اشتراک این ترانه‌ها ملودی آن در دستگاه بیاتی است و تفاوت‌های فاحشی در متن ترانه آن‌ها در زبان‌های مختلف وجود دارد. این ترانه در میان مردم آذربایجان، ارمنستان، ایران و ترکیه رایج است.[۱]
نام ترانه

صفت «ساری» (Sarı) در زبان ترکی به معنی «زرد» است.[۲] ساری گلین (Sarı gəlin)، نام این ترانه در زبان ترکی آذربایجانی، به معنای «عروس بور» یا «عروس زرین» یا «عروس زردپوش» است.[۱]

«ساری» sari (սարի) در زبان ارمنی به معنی «کوه - کوهستان» می‌باشد[۳] و آغچیک "aghjik" به معنی دختر. ساری آغچیک (Սարի աղջիկ)، نام این ترانه در زبان ارمنی، به معنی «دختر کوهسار» است.[۱][۴]

روبرت دانکوف در کتاب «واژه‌های ارمنی در ترکی» معتقد است کلمه ترکی «ساری» (Sarı) از واژه ارمنی (Sari) گرفته شده‌است؛ و بر زبان ترکی نیز تأثیر گذاشته اشت.[۵] واژه ارمنی (Sari) در آهنگ‌های ارمنی به کار رفته‌است.[پانویس ۱][۶] دیلاور دوزگون[پانویس ۲] معتقد است: «رنگ زرد» که در اساطیر ترکی وجود دارد یک عنصر شناخته شده‌است و عبارت «عروس زرد» (sarı gelin) «دختر زرد» (sarı kız) اغلب در ملودی‌های مردمی ترک‌های ساکن ترکیه، بالکان، حتی در میان ازبک‌ها، قزاق‌ها، ترکمن‌ها و تاتارها یافت می‌شود.[۷]

نسخه فارسی این ترانه با نام‌های دامن‌کشان و ساقی می‌خواران شناخته شده‌است؛ و تنها ملودی آن را استفاده کرده‌است.
ریشه

توافق در ریشهٔ این ترانه، میان افراد مورد بحث است.[۱] شانار یورداتاپان، (نوازنده، دانلود آهنگ ترکیساز، ترانه‌سرا، مدافع حقوق بشر) در کتاب «ترکیه: سانسور گذشته و حال» و «ماری کورپه»[پانویس ۳] (فعال حقوق بشر، روزنامه‌نگار و عضو یونیسف) در کتاب "Shoot the Singer!: Music Censorship Today" می‌نویسند: ترانه ساری گلین ارمنی است